طبقه‌بندی کالا و دسته‌بندی اجناس دارای شرایط و اصول علمی است که اگر موردتوجه قرار گیرند به سیستماتیک بودن انبار کمک شایان توجهی خواهند نمود و در غیر این صورت انبار از نظم خاصی پیروی نکرده و هرج‌ومرج در آن جاری خواهد بود. در این پست به شرح اصول و روش‌های مختلف طبقه‌بندی می‌پردازیم.
– اصول و شرایط طبقه‌بندی موجودی‌های کالا:
طبقه‌بندی موجودی‌ها در هر روش دارای اصول و شرایط یکسانی است که عبارت‌اند از:
– موجودی‌هایی که دارای صفات و وجوه مشترک هستند یا کاربرد مشترک دارند در یک گروه طبقه‌بندی گردند.
– احتیاجات مختلف مؤسسه به همراه شرایط و نیازهای همان مؤسسه مدنظر قرار بگیرد.
– انعطاف‌پذیری و سادگی طبقه‌بندی کالا و قابل‌فهم بودن آن برای کلیه پرسنل مؤسسه در نظر گرفته شود.
– گروه‌ها و دسته‌های مختلف کالا باید بر اساس واحدهای شمارش رایج مشخص شوند.
– روش طبقه‌بندی باید طوری انتخاب و تنظیم شود که در زمان اضافه کردن اقلام جدید طبقات گروه‌های کالا تغییر نکند و قابل‌جذب در سیستم باشد.
– روش‌های مختلف طبقه‌بندی موجودی‌های کالا:
– روش استاندارد:
به‌طورکلی دو روش عمده استاندارد وجود دارد:
۱- روش طبقه‌بندی تعرفه گمرکی: یکی از روش‌هایی است که کشورهای مختلف تلاش کرده‌اند از آن در طبقه‌بندی انواع کالا و اجناس وارده و صادره خود استفاده کنند. ازآنجایی‌که این تعرفه‌ها برای بازرسی واردات و صادرات کالاها مورداستفاده قرار می‌گیرد بنابراین از آن کمتر می‌توان در مسائل انبارداری استفاده کرد.
۲- روش طبقه‌بندی در شرکت‌های نفتی: بر اساس روش طبقه‌بندی کالا در شرکت نفت شل عمل می‌شود. می‌توان گفت تمامی شرکت‌هایی که با حفاری، استخراج، تصفیه و پالایش در صنعت نفت سروکار دارند از این روش استفاده می‌کنند.
– طبقه‌بندی بر اساس مراحل انجام کار:
همان‌گونه که از نام آن پیداست بر اساس مراحل کار طبقه‌بندی می‌شوند به‌عنوان نمونه نیمه ساخته یا مواد اولیه و …
– طبقه‌بندی بر مبنای طرح و پروژه:
این طبقه‌بندی نیز با توجه به پروژه‌ها صورت می‌گیرد و هر پروژه به‌عنوان یک طبقه پذیرفته می‌شود.
– طبقه‌بندی کالا بر اساس مشخصات و ماهیت کالا:
در این نوع طبقه‌بندی ماهیت و مشخصات انواع کالاها اساس و مبنای طبقه‌بندی قرار می‌گیرد که در ابتدا نوع اصلی کالا و سپس زیرمجموعه و گروه‌های فرعی و مشخصه‌های کالا تعیین می‌شود.
